Showing off
Tentoonstellen in het M HKA, het is niet iedereen gegeven. De leerlingen van de ziekenhuisschool in Antwerpen kregen de kans om aan de slag te gaan met ervaren kunstenaars die hen inwijdden in de geheimen van hun vak. Als kers op de taart stelde het M HKA een deel van het museum open voor de kunstwerken van de jongeren. ‘Met Showing off brachten we kunst tot bij onze leerlingen’, zegt Bram Van de Vijver van de ziekenhuisschool.
De ziekenhuisschool is een van de scholen van De Leerexpert, het buitengewoon onderwijs van het Stedelijk Onderwijs in Antwerpen. ‘Onze leerlingen volgen slechts één tot vier uur per dag les,’ zegt orthopedagoge Eline Hendrickx. ‘Daarom moeten we ons vooral focussen op bepaalde vakken waarvan ze de leerstof echt moeten kennen om naar het volgende jaar te kunnen gaan, zoals wiskunde, Frans en Nederlands. De vakken die te maken hebben met kunst en cultuur vallen vaak uit de boot.’ De school wilde de jongeren toch iets extra aanbieden bovenop de basis en richtte de werkgroep de Kunstbrigade op.
Kunst op het toilet
De Kunstbrigade nam contact op met het M HKA en met een aantal kunstenaars uit verschillende disciplines. Als vertrekpunt bezochten de leerlingen in het M HKA de tentoonstelling Show Me Yours And I'll Show You Mine van Vaast Colson en Kati Heck. ‘We wilden kinderen met kunst in aanraking brengen en hen tegelijk ook meenemen naar een plek waar kunst tentoongesteld wordt’, zegt Eline. ‘Sommige leerlingen konden helaas niet mee naar het museum, maar we hebben een aantal kunstwerken tot bij hen gebracht en ook de kunstenaars zelf spraken een videoboodschap voor hen in.’
De leerlingen van het secundair kozen voor de start van het project voor een bepaalde workshop. ‘In de toiletten van de school maakten we een mini-museum met het werk van de verschillende kunstenaars die op bezoek zouden komen, zodat de jongeren al eens konden proeven van kunst’, zegt Eline. ‘We hebben hen kort uitleg gegeven over elke kunstvorm en hen dan laten kiezen.’ Een online vragenlijst hielp de jongeren op weg die zelf niet konden beslissen. ‘Aan de hand van een aantal dilemma’s zoals ik werk wel/niet graag met mijn handen leidde de vragenlijst naar de verschillende kunstenaars’, verduidelijkt Bram. ‘Zeker voor onze leerlingen met autisme maakte dat de keuze veel eenvoudiger.’
Schaduwspel en zeefdruk
Zowel de kleuters als de leerlingen van de lagere en de middelbare school werden betrokken bij het project. In kleine groepjes gingen de leerlingen tijdens een aantal workshops aan de slag met de kunstenaars. Fotografe Lien Hüwels projecteerde dia’s waarop de kinderen hadden getekend, op een wit doek en plaatste de leerlingen achter het doek. Dit schaduwspel legde ze vast op foto. Kunstenaar Vaast Colson begeesterde de leerlingen met druktechnieken en samen met muziektherapeute Stefanie Focquet schreven de leerlingen liedjes over de gekste dingen. ‘Het liedje De knikkerbaan van Joske gaat over een kunstwerk van Vaast Colson’, zegt Bram.
Kunstenaar Zeno Vaes drukte met de leerlingen vormen in opengesneden inktvisskeletten en goot er tin in. Nadat de tinnen voorwerpen gedroogd waren, konden de leerlingen hun werkjes beschilderen. ‘Grafisch kunstenaar Kenson bracht een heleboel materiaal mee zoals tape, folie en houten letters’, legt Bram uit. ‘De leerlingen lieten zich bij hun collage inspireren door de technieken van de kunstenaar.’ Samen met zeefdrukker Jelle Kindt maakten de leerlingen sjablonen met een zeefdruktechniek. ‘De artiest bracht verschillende ontwerpen van de leerlingen samen in één kunstwerk’, zegt Bram.
Tentoonstelling
In de ziekenhuisschool is het vaak een komen en gaan van leerlingen. ‘We hebben ervoor gekozen om het project in te plannen in een zo kort mogelijke periode, zodat de jongeren zoveel mogelijk de kans kregen om hun kunstwerken af te werken’, zegt Bram. De kinderen die ondertussen niet meer op school zitten, waren wel van harte uitgenodigd op de tentoonstelling van hun werk in het M HKA. ‘We dachten dat het drempelverlagend kon werken door hun kunstwerken tentoon te stellen waar ook andere kunst te bezichtigen valt, want velen zijn niet geneigd om uit zichzelf het M HKA te bezoeken’, legt Eline uit.
Het is zeker de bedoeling om het project in de toekomst te herhalen. De kunstwerken krijgen ook een prominente plaats in het ziekenhuis. ‘Het is fijn om te zien hoe alle kinderen en jongeren opgingen in de kunst’, zegt Bram. ‘Veel van onze leerlingen zijn opgenomen in de psychiatrie en kunst kan helend werken voor hen.’
Tips van juf Eline
- Mik hoog genoeg bij het uitwerken van het project. Kijk wat mogelijk is met de culturele partner. De kunstwerken van de leerlingen tentoonstellen in een echt museum is zeker een meerwaarde.
- Zoek kunstenaars die thuis zijn in verschillende kunstvormen, zodat de leerlingen een ruime keuze hebben aan workshops.
- Nodig alle leerlingen, ook diegenen die niet meer op school zitten, samen met hun ouders uit op de tentoonstelling.